شاید این جمله را شنیده باشید که اعتماد کن، ولی ارزیابی را فراموش نکن. وقتی نوبت به حسابرسی میرسد، هیچ اعتمادی وجود نخواهد داشت و تنها ممیزی و راستی‌آزمایی است که مورد توجه قرار داد. در مقاله هدف از آموزش حسابرسی داخلی و مستقل درباره دو بخش مهم حسابرسی و ارزیابی صلاحیت و تفاوت‌هایی که بین این دو وجود دارد صحبت خواهیم کرد.
اما نکته اینجاست که هر دو بخش به یک معنا هستند، آن‌هم بررسی حقایق. این مقاله در مورد ریاضی حسابداری یا محاسبات پیچیده نیست. منظور ما این است که اطلاعات مالی شرکت، فرآیندهای تجاری و دارایی آنها را کشف کنید. اگه آماده‌اید فرد شکاکی در زمینه‌ی مالی باشید در ادامه این مقاله ما را همراهی کنید.
-
تجزیه تحلیل صورتهای مالی پیش نیاز حسابرسی
حسابرسی‌ها، اساس حوزه‌ی حسابداری هستند. اما این تنها کاری نیست که حسابداران رسمی انجام میدهند به‌بیان ساده، حسابرسی، بازبینی سوابق شرکت، حسابها و موجودی‌های فیزیکی است. شما در حال بررسی جزئیات هستید و خیلی مهم است که جزئیات درست را دریافت کنید، چون مالیات، تعهد دولت و اعتبار شما در تعادل باقی می‌ماند. اما فرآیند انجام این بررسی بسته به نوع حسابرسی یا تجزیه و تحلیلی که انجام میدهید تفاوت دارد:
- حسابرسی های داخلی
- تنظیم و تحلیل صورتهای مالی
- بررسی و حسابرسی‌های مستقل
برخی از حسابرسی‌ها مانند حسابرسی داخلی، در یک شرکت توسط کارکنان آن شرکت انجام خواهد شد. این حسابرسی را هر فردی در شرکت می‌تواند انجام دهد. هیچ مقرراتی در تشخیص اینکه حسابرسی داخلی یک شرکت چگونه تهیه و چه‌کسی آن گزارشات را بررسی می‌کند وجود ندارد. اما این به این معنا نیست که شما می‌توانید هر شخصی را مسئول حسابرسی داخلی نمایید.
نکته : لازمه آموزش حسابرسی داخلی و مستقل این است که بتوانید صورتهای مالی یک شرکت را به‌خوبی آنالیز کنید.
این ویدئو بخشی از ۳ ساعت آموزش حسابرسی داخلی می‌باشد.
-
وظایف حسابداران رسمی در یک نگاه
انواع دیگری از حسابرسی و تحلیل وجود دارد که باید توسط یک حسابدار رسمی انجام شود. حسابدار رسمی، می‌تواند کارهای دیگری را نیز برای شرکتها مانند تجزیه و تحلیل صورتهای مالی انجام دهد، اما حسابدار رسمی اگر مستقل نیست می‌بایست آنرا مشخص نماید زیرا بررسی‌ها و حسابرسی‌های مستقل هم وجود دارند.
اینها قوانین سختی هستند و باید توسط حسابداران رسمی که مستقل هم هستند انجام شود. به عبارت دیگر، حسابدار رسمی که بررسی یا حسابرسی مستقل انجام میدهد، نمی‌تواند و نباید هیچ کار دیگری در رابطه با تجارت در شرکت انجام دهد.
در نظر داشته باشید که بررسی و ارزیابی حسابرسی یک شرکت، پایبند به اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری است. از بین این دو، حسابرسی مستقل بالاترین استاندارد را دارد. علاوه بر قضاوتهای گسترده برای حسابرسی مستقل، دستورالعمل‌های مربوط به الزامات حسابرسی صورتهای مالی برای شرکتهای دولتی را هم تعیین می‌نماید.
شاید بدانید که برخی از حسابرسی‌ها دارای قواعد بسیار سختگیرانه‌ای هستند و سطوح مختلفی از انطباق رسمی برای انواع تحلیل‌ها و حسابرسی‌های مختلف وجود دارد. مشکل موقعی بوجود می‌آید که فکر می‌کنید لازم نیست حسابرسی داخلی توسط یک حسابدار رسمی انجام شود یا اینکه برای جمع آوری، بررسی و یا حسابرسی باید زیر نظر یک حسابدار رسمی کار کنید.
اما خبرهای خوبی درباره‌ی فرصت‌های حرفه‌ای در حسابرسی وجود دارد، چرا که حسابرسی داخلی اغلب به پشتیبانی کارکنان برای انجام کارهایی مثل شمارش موجودی انبار نیاز دارد. به همین دلیل است که این حرفه فرصت‌های شغلی خوبی را برای شما خواهد داشت، اگر شما به‌دنبال کار موقت در امور مالی هستید، حسابرسی یک گزینه‌ی عالی خواهد بود، چون حسابرسی داخلی به زمان زیادی نیاز دارد.
مهارت های حسابرسی در حرفه‌های دیگری از جمله مشاوره، بانکداری، و سرمایه‌گذاری خصوصی که در آن پروژه‌های مشابه انجام می‌شود، وجود دارد. اگر شما در حسابرسی کار می‌کنید، وظیفه شما این است که مطمئن شوید همه چیز سرجای خود قرار دارد. در غیر اینصورت نمی‌توانید حسابها را ممیزی نمایید. در بسته آموزش حسابرسی داخلی و مستقل اطلاعاتی به‌دست خواهید آورد که به‌سادگی حسابرسی داخلی را نیز به درآمدهای خود اضافه نمایید.
-
وظایف اصلی حسابرس داخلی و مستقل چیست ؟
حسابرسی داخلی به طور کلی یک بخش بسیار مهم در رده‌های سازمانی به‌شمار می‌آید. انجام صحیح و هدفمند فرایند حسابرسی داخلی می‌تواند از انحرافات مالی بزرگ و حیف و میل منابع و دارایی‌ها پیشگیری و در حفظ آنها کمک شایانی نماید. در این بخش با یک نگاه کلی به وظایف اصلی حسابرسان داخلی و مستقل خواهیم پرداخت :
- کنترل گردش مالی و حساب های بانکی شرکت
- کنترل عملیات‌های مالی مربوط به بودجه و هزینه‌ها
- کنترل عملیات‌های مالی مربوط به پرداخت حقوق، جزییات و نحوه پرداخت آنها
- کنترل تنخواه گردان واحد‌های مختلف و خرید‌های داخلی شامل فاکتور و اسناد خرید و هزینه‌های آن
- کنترل فرایند انبارگردانی و جزییات آن و بررسی اسناد ورود و خروج کلیه اجناس و مواد به انبار
-
تفاوت حسابرسی با ارزیابی صلاحیت
زمانی که یک کالا را به‌قیمت بالا خرید می‌کنید از خودتان سئوال می‌کنید آیا کار درستی انجام داده‌ام؟ راجع به خرید یک اتوموبیل فکر کنید. شما ممکن است تعداد کمی سوال در مورد آن بپرسید ولی وقتی قصد خرید منزل دارید این سئوالات بیشتر خواهد شد. حالا تصور کنید که شما صاحب یک شرکت هستید که میلیون‌ها تومان صرف خرید یک شرکت دیگر می‌کنید.
در این زمان سئوالات بیشتری در ذهن شما مطرح می‌گردد که به این سئوالات در اصطلاح ارزیابی صلاحیت گفته می‌شود. برخی ارزیابی صلاحیت را به عنوان یک تحقیق توصیف می کنند و برخی نیز از آن به عنوان حسابرسی یاد می‌کنند. دلیل این توصیف را می‌توان شباهت آن به حسابرسی دانست. اما تفاوت‌های بزرگی هم در این بین وجود دارد که یکی از این تفاوتها این واقعیت است که ارزیابی صلاحیت، لزوماً نباید از قواعد حسابداری و حسابرسی پیروی کند و لازم نیست که با اصول عمومی پذیرفته شده‌ی حسابداری مطابقت داشته باشد.
این پروسه صرفا سئوالاتی در مورد مسائل مالی شرکت و جستجوی فرایندهای آن کسب و کار است. از آنجا که شما قصد خرید یا شراکت با شرکتی را دارید، سعی دارید ارزیابی کنید آن شرکت صلاحیت تجارت در بازار سهام را دارد یا خیر چون وقتی نوبت به ارزیابی صلاحیت میرسد، خواهد دید که ریسک آن بسیار بالاست. برخی از افراد هستند که در پروژه‌های مشترک ارزیابی صلاحیت شرکت می‌کنند.
مثال اول : در ارزیابی صلاحیت فروشگاه‌های زنجیرهای مبلمان قبل از گستردگی معاملات، ماشین‌های مخصوص حمل کالا، پا تختی‌ها، تشک‌ها و … بررسی خواهند شد.
مثال دوم : زمانی‌که که دو شرکت برای تبدیل شدن به یک شرکت با هم ادغام می‌شوند بطور مثال شرکتهای سهامی عام یا خطوط هوایی، این یک معامله‌ی چند میلیاردی خواهد بود. البته ادغام شرکتها می‌تواند شامل شرکتهای کوچک نیز باشد ولی برای ادغام خطوط هوایی، هر شرکت می‌خواهد مطمئن شود که چند هواپیما وجود دارد.
مثال سوم : شما می‌توانید شرکتهای سرمایه‌گذاری خصوصی داشته باشید، که یک نوع شرکت سرمایه گذاری است که ارزیابی صلاحیت را انجام میدهد. آنها اغلب سهام شرکتهایی را خریداری می‌کنند که دچار مشکلات مالی شده‌اند. این به این معنی است که شرکتهای سرمایه‌گذاری خصوصی که خریداری شده‌اند، سرمایه‌شان را از دست داده‌اند.
زمانی‌که قیمت نفت و گاز سال های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ کاهش پیدا کرد، شرکتهای خصوصی سهام شرکتهای نفتی را به‌مقدار زیادی خریداری کردند. پس نتیجه می‌گیریم ارزیابی صلاحیت سرمایه‌های شخصی بسیار مهم است، چون بازده آن در هر سرمایه‌گذاری باید بسیار بالا باشند.
مثال چهارم : شما ممکن است اوراق قرضه برای یک شرکت داشته باشید. تحلیلگران بانک قبل از اینکه از اوراق قرضه و سهام منتشر شده حمایت کنند ارزیابی صلاحیت را انجام خواهند داد .
مثال پنجم : شما شرکت مشاوره‌ای دارید که می‌توانند در شرکتهای دیگری که ارزیابی صلاحیت انجام میدهند، شرکت نمایند. این به خصوص برای معاملات سهام خصوصی بسیار حائز اهمیت خواهد بود. حتی تیم‌های تخصصی هم وجود دارند که روی این مساله در برخی از بزرگ‌ترین شرکتهای مشاوره‌ای تمرکز دارند، درست مثل حسابرسی.
شرکت های مختلفی وجود دارند که پروژه‌های ارزیابی صلاحیت را انجام میدهند اما همه‌ی آنها علاقه دارند که همه چیز را راجع به چیزی که میخواهند خریداری کنند بدانند و پس از ارزیابی، اطلاعات آنرا در بازارهای مالی ترویج دهند.
-
اظهارنامه‌های مالی و نقش آن در ارزیابی صلاحیت
وقتی حسابرسی می‌کنید روی جزئیات یک کار تمرکز زیادی انجام میدهید. شما به جزئیات چیزهایی نگاه می‌کنید که ممکن است با بهترین تجارب و اصولها سازگار نباشد. هر سندی می‌تواند اشتباه باشد و یا نشانه‌ای از یک خطا در کسب و کار مانند کلاهبرداری داشته باشد.
هدف اصلی یک پروژه حسابرسی داخلی یا پروژه‌ی ارزیابی یکسان هست. دقت کنید که فرآیندهای مالی، تجاری و جزییات عملیاتی شرکتی که در نظر می‌گیرید درست و چیزهایی را که به نظر شما صحیح نیست، فاش کنید. پروژه‌های حسابرسی و ارزیابی صلاحیت، دستورالعمل‌های مختلفی دارند.
پروژه‌های ارزیابی صلاحیت دارای دستورالعمل‌های رسمی بسیار کمی هستند، اما حسابرسی های مستقل شرکتهای تجاری عمومی دارای سطوح بسیار بالایی از توجه حرفه‌ای و استانداردهای ارزیابی توسط نهادهای نظارتی چندگانه هستند.
اما با وجود این تفاوت‌های بزرگ، نقطه شروع بحرانی برای تقریبا تمام حسابرسی‌ها و پروژه‌های ارزیابی، ایجاد، بررسی و تایید اعداد اصلی در چهار اظهارنامه‌ی مالی است که اساس مالی و حسابداری شرکتها هستند. انها عبارتند از : اظهارنامه مالیات بر درآمد، ترازنامه، اظهارنامه جریان وجوه نقد و اظهارنامه دارایی خالص. بطور اختصار نگاهی به این چهار اظهارنامه خواهیم داشت:
اول : اظهارنامه درآمد که اساسا نشان دهنده این مطلب است که در هر کسب و کار چه‌مقدار هزینه و درآمد کسب کرده‌اید. اگر فروش قطعات اتومبیل دارید، این فروش در واقع درآمد شماست و همچنین خرید قطعات، پرداخت حقوق به کارگران، و پرداخت قبض‌ها و هزینه‌های شما به‌حساب می‌آیند.
دوم : گزارش ترازنامه شماست که دارایی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه‌های شما را نشان خواهد داد. سوم : عبارت‌است از جریان نقدی که نشان‌دهنده این مطلب است که سرمایه از یکی از این سه روش به‌دست آمده است. اول : درآمد حاصل از راه‌اندازی کسب و کار. دوم : سرمایه گذاری یا فروش دارایی‌ها و سوم : از طریق فعالیت‌های مالی مانند فروش سهام یا پرداخت بدهی.
چهارمین و آخرین اظهارنامه عبارتست از اظهارات حقوق صاحبان سهام. این اظهارنامه، تغییرات در تعادل سرمایه‌ی یک کسب و کار را نشان میدهد. اگر کسب و کار شما با یک میلیارد ریال سرمایه شروع میشه، اما در انتهای سال پانصد میلیون ریال سود بدست آورده باشید، این اظهارنامه نشان دهنده این است که چه معاملاتی باعث این تغییر شده است.
مهم است بدانید بررسی و تایید این چهار اظهارنامه‌ی مالی، بخش مهمی از هر پروژه ارزیابی صلاحیت، بررسی و یا حسابرسی است و مهمتر از آن این است که روی جنبه‌های غیر‌معمول این اعداد تمرکز کنیم. در بسته آموزش مبانی حسابرسی داخلی و مستقل در مورد اظهارنامه‌های مالی و ارزیابی صلاحیت شرکتها بیشتر می‌آموزید.
اطلاعاتی که به‌وسیله آن می‌توان روی اظهارنامه‌های مالی شرکت و تعهدات مالیاتی آنها ارزیابی داشته باشید برای مدیران شرکتها بسیار حائز اهمیت است.
-
استانداردهای عمومی و عملیاتی حسابرسی داخلی :
حسابرسان باید کار خود را بر اساس استاندارد های رایج و مورد قبول سازمان حسابرسی انجام دهند. یک‌سری استانداردهای حسابرسی کلی توسط انجمن حسابرسان آمریکا نوشته شده است که عموما بر اساس آنها عمل می‌شود البته با توجه به شرایط اقتصادی و کاری در ایران توسط سازمان حسابرسی تغییراتی در آن صورت گرفته و حسابرسان بر اساس این تغییرات عمل می‌کنند. در ادامه مطلب به شرح استانداردهای عمومی و عملیاتی در حسابرسی داخلی می‌پردازیم:
اول : حسابرسی باید توسط افراد ذیصلاح انجام شود. شخص ذیصلاح شخصی است که دارای مدرک و دانش کافی در این خصوص بوده و بر تمامی قوانین و مقرارات این حوزه اشراف داشته باشد.
دوم : حسابرس چه داخلی باشند و چه مستقل باید کاملا به صورت مستقل عمل کرده و از قضاوتهای جهت دار خودداری نمایند استقلال در رای، مسئله بسیار مهمی در این حرفه می‌باشد.
سوم : حسابرسی باید با برنامه‌ریزی قبلی انجام شده و تمامی مقدمات آن اعم از تعداد کارشناسان لازم و ابزارهای مورد نیاز پیش بینی‌گردد .
چهارم : هر شرکت دارای یک سیستم کنترل داخلی بوده که برای انجام حسابرسی و سایر جزییات مربوطه به آن، باید شناخت کافی نسبت به این سیستم کنترلی وجود داشته باشد.
پنجم : مستندات و شواهد لازم برای حسابرسی باید بصورت حضوری، پرس‌و‌جو و مشاهده مستقیم بدست آید تا قابل اعتماد و استناد باشد.
اما نکته مهم اینجاست که تهیه گزارشات حسابرسی یکی از مهمترین اجزای این حرفه بوده که می‌تواند سرنوشت مالی و حقوقی موسسه و بنگاه اقتصادی و افراد مرتبط را تغییر دهد برای همین حسابرسان باید در تهیه این گزارشات دقت، وجدان و مراقبت کافی را به خرج دهند.
-
نکات قابل توجه در انجام عملیات حسابرسی داخلی :
پرونده سال گذشته هر شرکت باید توسط مدیر یا سرپرست حسابرسی بررسی گردد. این فرایند به‌منظور تعیین کارهای غیرضروری انجام شده در سال قبل که در سال جاری یا سال مورد رسیدگی نباید انجام گیرد، انجام خواهد گرفت و مواردی که در سال گذشته تاکید یا شواهد لازم برای آن جمع‌آوری نشده است، مشخص شود تا در سال جدید نسبت به تهیه شواهد و مدارک لازم تاکید گردد. بعلاوه در صورت تاکید بر برخی از موارد در رسیدگی‌ها اینگونه موارد می‌بایست بطور کامل مشخص گردد.
-
مهم : پیش‌نیاز حسابرسی اطلاعات کامل از حسابداری است.
برای انجام یک حسابرسی خوب باید به امور حسابداری مسلط باشد تا بتواند ضمن دقت لازم بطور صحیح و منظم به سرفصلهای مورد رسیدگی بپردازد، بنابراین همیشه حسابرسان برای رسیدن به اطلاعات قابل اتکاء و مفید از حسابداری بصورت جامع و کاربردی سر رشته دارند. چطور ممکن است که حسابرس به اطلاعاتی رسیدگی کند که خود از آن آگاه نباشد چون منبع این اطلاعات همان امور حسابداری‌ست. پیشنهاد ما به شما عزیزان این است که ابتدا حسابداری را بصورت کاربردی بیاموزید و سپس به امور حسابرسی مسلط شوید.
✔️ اگر قصد یادگیری حسابداری از پایه تا پیشرفته را دارید با انتخاب پکیج صفر تا صد حسابداری ویژه بازار کار تمام تکنیک‌ها و مهارت‌های کلیدی که لازم است برای ورود به این حرفه بیاموزید را بصورت یکجا در اختیار شما قرار خواهیم داد.
