نحوه تنظیم صورت جریان وجوه نقد و کاربرد آن

یکی از مهمترین صورت‌های مالی، صورت جریان وجوه نقد می‌باشد. به صورت مختصر و مفید صورت جریان وجوه نقد را می‌توان نحوه‌ی گردش پولی یک سازمان تعریف نمود. این صورت مالی، بیانگر مقدار وجهی است که به شرکت وارد و یا از آن خارج می‌شود. تهیه و بررسی صورت جریان وجوه نقد از وظایف اصلی حسابداران و یک راه حصول اطمینان از کسری و یا عدم کسری بودجه برای مدیران به شمار می‌آید.

صورت جریان وجوه نقد، نشان دهنده‌ی میزان پول نقدی است، که ذینفعان قادر به بهره برداری از آن خواهند بود. سه دسته‌بندی اساسی در حسابداری یک کسب و کار وجود دارد: دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام. صورت جریان وجوه نقد به بیانِ میزان وجوه هر یک از این حساب‌ها پرداخته و به شما امکان سنجش عملکرد شرکت را می‌دهد.

از مزایای آموزش تهیه صورتهای مالی می‌توان به ایجاد توانایی پیش‌بینی جریان‌های نقدی آینده برای مدیران اشاره نمود، تا با این گزارش بتوانند برای بودجه‌بندی صحیح برای ادامه فعالیت شرکت برنامه‌ریزی نمایند. از همه مهمتر، با ارائه صورت جریان وجوه نقد به سرمایه گذاران، می‌توان آنها را برای اخذ تسهیلات و یا وام قانع نمود.

• چرا باید صورت جریان وجوه نقد تهیه کنیم؟
  

1. شاید شرکتی در حال کار است و کاملاً سودآور به نظر می‌رسد! اما در عمل ممکن است تعهدات مالی شرکت به درستی اجرا نشود.
2. تخلف در پرداخت به کارکنان، فروشندگان و طلبکاران شرکت را از هدف اصلی خود که کسب و کار است دور می‌کند.
3. برای اینکه، تصویری از جریان نقدی در یک دوره مشخص داشته باشید می‌بایست، یک صورت جریان از وجوه نقد تهیه کنید.
4. نگاهی به صورت جریان در یک بازه زمانی مشخص، شرکت را برای پرداخت صورتحساب‌ها و انجام تعهدات مالی آماده خواهد کرد.

این ویدئو بخشی از آموزش گردش وجوه نقد توسط دکتر ساسان مهرانی می‌باشد.

.

• صورت جریان وجوه نقد چیست؟

نمایش تغییرات وجوه نقد یا همان پول، کاری است که صورت جریان وجوه نقد نشان می‌دهد! به‌عنوان مثال: موجودی حسابهای بانکی، سرمایه گذاری کوتاه مدت و … که می‌توان هر کدام را به پول نقد تبدیل کند. در واقع صورت جریان وجوه نقد، فعالیت‌های یک کسب و کار را منعکس می‌کند. آموزش تهیه صورت جریان نقد یکی ازسر فصل‌های تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی است. در بخش بعدی درباره قسمت‌های مختلف صورت جریان وجوه نقد صحبت خواهیم کرد.

به زبان ساده جریان نقدی (cash flow statement) در هر کسب و کار، شبیه به یک اقیانوس است! پرداخت هزینه‌ها جاری بوده و بازدهی‌ها شسته خواهند شد و پول نیز در هر کسب‌و‌کار دائماً در حال جذر و مد است. شما می‌بایست جریان نقدی را دسته‌بندی کنید تا روند مدیریت وجوه نقد کنترل شود چون صورت جریان وجوه نقد، فعالیت‌های یک کسب و کار را به مدیران منعکس می‌کند.

• بخش‌های صورت جریان وجوه نقد

منابع اصلی جریان ورودی و خروجی وجوه نقد به شرح زیر هستند:

1. فعالیت‌های عملیاتی
2. بازده سرمایه‌گذاری و سود پرداختی در ازای تأمین مالی
3. مالیات بر درآمد (تنها دارای جریان خروجی است)
4. فعالیت‌های سرمایه‌گذاری
5.  فعالیت‌های تأمین مالی

• فعالیت‌های عملیاتی – تنظیم صورت جریان وجوه نقد

کسب و کار جریانی از فعالیت‌های عملیاتی مانند درآمد حاصل از فروش محصولات یا ارائه خدمات، بهره و سود سهام را دریافت کرده و دیگر وجوه دریافتی را به نمایش می‌گذارد. خروج از فعالیت‌های عملیاتی شامل، هزینه حقوق و دستمزد مزایا و مالیات اشتغال، پرداخت به تأمین‌کنندگان و فروشندگان، مالیات بر در آمد، هزینه‌های آتی مانند اجاره، خدمات شهری، بیمه و … و مالیات‌‌های دیگر از کسب و کار و دیگر عملیات مربوط به پرداخت نقدی.

فعالیت‌های عملیاتی در دو بخش تقسیم‌بندی می‌شوند: روش مستقیم و روش غیر مستقیم. روشی که انتخاب می‌کنید با اطلاعات مورد نیاز از صورت جریان نقد، ارتباط مستقیم دارد.

روش مستقیم : در این بخش، اقدامات مخصوص سرمایه و جریان فعالیت‌های عملیاتی نشان داده می‌شود.

• وجوه نقد حاصل از فروش = حساب‌های دریافتنی پایان دوره – حساب‌های دریافتنی در آغاز دوره + فروش
• وجوه نقد حاصل از ارائه خدمات = حساب‌های دریافتنی پایان دوره – حساب‌ها دریافتنی ابتدای دوره + درآمد خدمات
• وجوه نقد پرداختی بابت مواد اولیه = موجودی پایان دوره – موجودی ابتدای دوره + هزینه مواد اولیه
• وجوه نقد پرداختی برای حقوق و دستمزد = حقوق پرداختنی پایان دوره – حقوق پرداختنی ابتدای دوره + هزینه حقوق

روش غیر مستقیم : این روش کمی پیچیده‌تر بوده و با در آمد خالص و عواملی در کاهش ارز آغاز خواهد شد. برای اینکه بخواهیم سود عملیاتی که از صورت سود و زیان حاصل می‌شود را به روش غیر مستقیم حساب کنید تنها شش عامل بر روی سود عملیاتی تأثیر دارند:

اول : تعیین سود عملیاتی که شامل صورت سود و زیان می‌شود.

دوم : تعدیل هزینه‌های غیر نقدی که شامل : هزینه‌های استهلاک و هزینه‌های غیرنقدی که شامل مزایای پایان خدمت و … می‌شود – موجودی‌ها – حساب‌های پرداختنی – حساب‌های دریافتنی – یش‌‌دریافت‌ها –  پیش‌پرداخت‌ها – هزینه استهلاک و هزینه‌های غیرنقدی، همواره به سود عملیات افزوده می‌شوند.

مواردی که می‌بایست اضافه گردند: ۱- کاهش در حساب‌های دریافتنی ۲– کاهش موجودی‌ها ۳– افزایش حساب‌های پرداختنی.

مواردی که می‌بایست کسر شوند: ۱- افزایش حساب‌های دریافتنی ۲- کاهش حساب‌های پرداختنی ۳- افزایش دادن موجودی‌ها.

سوم : تعادل برای اقلام عملیاتی ترازنامه : الف)‌ افزودن یا کاهش در دارایی‌ها ب) افزودن یا کاهش در بدهی‌های مربوط به عملیات.

چهارم : تعادل در باب درآمد‌ها و هزینه‌های غیرعملیاتی.

پنجم : تعدیلات سنواتی تأثیرگذار بر اقلام جاری. بدهکار = خارج شدن پول نقد. بستانکار = وارد شدن پول نقد. الف) اگر به صورت نقد باشد، ورودی یا خروجی وجه نقد خواهد بود. ب) در غیر این صورت، تأثیر آن بدین‌وسیله خنثی خواهد شد.

ششم : سایر تعدیلات این مورد در مواقعی اتفاق می‌افتد که حساب‌های عملیاتی با دیگر سرفصل‌ها درگیر شود.

• بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختنی برای تأمین مالی

ساختار سرمایه واحد تجاری نباید بر ارائه خالص جریان نقدی که از فعالیت‌های عملیاتی ناشی می‌شود، تأثیرگذار باشد. بنابراین پرداخت‌های مرتبط با با سود و کارمزد تأمین مالی می‌بایست به‌صورت جداگانه نمایش داده شود. همچنین نحوه ارائه صورت جریان وجوه نقد می‌بایست با سایر صورت‌های مالی اساسی هماهنگی داشته باشد. در ادامه خواهیم داشت :

1. سود سهام دریافتی = سود سهام دریافت شده در آغاز دوره + درآمد حاصله از سود سهام – سود سهام دریافتنی پایان دوره
2. سود سهام پرداختی = سود سهام پرداختنی در آغاز دوره + سود مصوب شده سهام – سود سهام پرداختنی پایان دوره
3. بهره دریافتی = بهره دریافتنی در آغاز دوره + درآمد حاصله از بهره – بهره دریافتنی پایان دوره
4. بهره پرداختی = بهره پرداختنی ابتدای دوره + بهره نخصیص شده به دارایی +‌ هزینه بهره +‌ بهره پرداختنی در انتهای دوره
5. تعدیلات سنواتی تأثیرگذار در سرفصل که یا دریافتنی یا پرداختنی است.

• مالیات بر درآمد

جریان‌های نقدی که با مالیات بر درآمد مرتبط است برای کاربران صورت‌های مالی، اهمیت فراوانی دارد. مجموع جریان‌های نقدی که با مالیات بر درآمد ارتباط دارد در سرفصل جداگانه‌ای در صورت جریان وجوه نقد، منعکس می‌شود.

مالیات بردرآمد پرداختی = ذخیره مالیات در آغاز دوره + پیش پرداخت مالیات انتهای دوره + مالیات دوره جاری – ذخیره مالیات پایان دوره – پیش پرداخت مالیات ابتدای دوره + تعدیلات سنواتی تأثیرگذار – تعدیلات سنواتی بدون اثر

• فعالیت‌های سرمایه‌گذاری

فعالیت‌های سرمایه‌گذاری از تحصیل و واگذازی دارایی‌های بلند مدت و مابقی سرمایه‌گذاری‌های بلند‌مدت را شامل می‌شود. این فعالیت‌ها همچنین شامل جریان‌های مربوط به تحصیل و فروش سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت، بلند مدت، وجوه در ارتباط با دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود و همچنین پرداحت و وصول تسهیلات اعطایی به اشخاص مستقل از واحد تجاری می‌شود.

وجوه پرداختی برای تحصیل = حساب‌های پرداختنی در آغاز دوره + افزودن دارایی ثابت – حساب‌های پرداختنی در انتهای دوره . وجوه دریافتی برای فروش = سود (زیان) حاصل واگذاری + کاستن دارایی ثابت ( ارزش دفتری ) + حساب‌های دریافتنی مربوط به آغاز دوره – حساب‌های دریافتنی مربوط در انتهای دوره

• فعالیت‌های تأمین مالی
  

جریان‌های نقدی که از فعالیت‌های تأمین مالی ناشی می‌شود، شامل تأمین‌کنندگان منابع مالی جداگانه از واحد تجاری و بازپرداخت اصل آن می‌شود. فاش کردن جداگانه جریان‌های نقدی مزبور برای پیش‌بینی جریان‌های نقدی آینده لازم برای اجرای تعهدات به تأمین‌کنندگان منابع مالی واحد تجاری سودمند است. مثال‌هایی از جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های مالی بدین شرح خواهد بود:

الف) جریان‌های نقدی ورودی: دریافت‌های نقدی که از صدور اوراق مشارکت، وام‌ها و سایر تسهیلات کوتاه و بلند مدت حاصل می‌شوند.

ب) جریان‌های نقدی خروجی: باز پرداخت وام‌‌ها، اوراق مشارکت و تسهیلات دریافتی. پرداخت حصه اصل قسط‌های اجاره به شرط تملیک.

• مبادلات غیر نقدی

مبادلات و رویداد‌های سرمایه‌گذاری که نیازی به مصرف وجه نقد ندارند! نمونه مبادلات غیرنقدی که می‌بایست در یادداشت‌ها فاش شوند:

1. به دست آوردن دارایی‌های ثابت مشهود در ازای تسهیلات مالی
2. به دست آوردن دارایی‌های ثابت مشهود در ازای صدور سهام
3. مبادله کردن موجودی مواد اولیه یا موجودی کالای تولید شده با دارایی ثابت مشهود
4. افزودن سرمایه از محل مطالبات حال شده بستانکاران
5. جایگزین کردن وام‌های بلند مدت با دیگر وام‌های بلند مدت

• تسعیر ارز
  

الف: در موارد زیر، تعدیل‌های انجام‌شده برای حساب کردن جریان‌های نقدی در سرفصل‌های اصلی مرتبط، منظور خواهد شد. اگر بخشی از سود یا زیان از تسعیر معاملات عملیاتی تسویه شده یا مانده‌های عملیاتی تسویه نشده به وسیله استانداردهای حسابداری به سود و زیان عملیاتی دوره در نظر گرفته نشده باشد.

ب: اگر سود یا زیان ناشی از تسعیر معاملات غیرعملیاتی تسویه شده یا مانده‌های غیرعملیاتی تسویه نشده در حساب کردن سود عملیاتی دوره در نظر گرفته شده باشد.

ج: مورد زیر به عنوان یکی از عامل‌های مطابقت بین مانده اول دوره و پایان دوره وجه نقد در صورت جریان وجوه نقد ارائه خواهد شد. هر وقت سود یا زیان ناشی از تسعیر وجه نقد در حساب کردن سود یا زیان عملیاتی دوره در نظرگرفته شده باشد.

• بررسی و طراحی جریان وجوه نقد

داشتن نگاهی به چند ماه گذشته برای دانستن چگونگی صرف هزینه‌ها و روند فعالیت‌ها در کسب‌ و کار بسیار مهم است. به همین نسبت، داشتن یک چشم‌انداز از آینده برای اطمینان از در دسترس بودن منابع مالی برای اجرای تعهدات آینده بسیار مورد توجه خواهد بود. هزینه‌های آینده و برنامه شما برای بازدهی بیشتر بسیار اهمیت دارد.

بنابراین، پیش‌بینی کردن، شما را در تصمیم‌گیری‌های آینده یاری خواهد کرد! برای مثال اگر هزینه‌های خروجی در مقایسه با درآمد ورودی بیشتر باشد، می‌بایست هزینه‌ها قطع شود. یا اگر پول نقد برای پرداخت صورتحساب‌ها کافی نیست می‌بایست یک راه‌حل کوتاه مدت برای افزایش سرمایه در نظر گرفته شود.

• نمونه مثال نحوه تهیه صورت جریان وجوه نقد
  

برای تهیه‌ی صورت جریان وجوه نقد و یا به عبارتی صورت گردش نقدینگی یک شرکت، می‌بایست از داده های ترازنامه و صورت سود و زیان بهره مند شد. ترازنامه بیانگر چگونگی تاثیر معاملات بر حساب هایی مثل: حساب های دریافتنی، حساب های پرداختنی و میزان موجودی داخل انبار می‌باشد. از این رو با بهره‌گیری از حساب عملکرد و اعمال تغییراتی میان دو دوره از ترازنامه، تهیه صورت جریان وجوه نقد به شیوه‌ی زیر انجام می پذیرد:

صورت منابع و مصارف = تغییرات بین دو دوره ترازنامه + صورت عملکرد حساب سود و زیان

مثال : صورت جریان وجوه نقد شرکت تولیدی سرسبز برای ماه منتهی به ۳۰ آبان ۱۳۹۹ نقدینگی حاصل از حساب عملکرد سود و زیان

در این بخش، اطلاعاتی از آیتم‌هایی مربوطه به صورت منابع و مصارف را به دست آوردیم. اعدادی که درون پرانتز جای گرفته‌اند، باعث کاهش نقدینگی و مبالغ خارج از پرانتز موجب افزایش میزان نقدینگی می‎ ‌شوند. به طور مثال، مبلغ ۶۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال در ترازنامه ی فوق به میزان موجودی انبار اضافه شده است.

یعنی، این مبلغ به منظور خرید مواد و کالا هزینه شده و از مقدار موجودی نقدی کم شده است. و اعداد بیرون از پرانتز، مانند مبلغ ۶۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال، هزینه ای برگشتی از صورت حساب سود و زیان به عنوان استهلاک می‌باشد. اما منجر به کاهش مبلغ نقدینگی نمی‌گردد. در نتیجه آن را به درآمد خالص اضافه می نماییم.

منابع و مصارف در هر بنگاه اقتصادی به سه گروه تقسیم می شود: جریان نقدی ناشی از فعالیت های عملیاتی سازمان، جریان نقدینگی ناشی از سرمایه گذاری ها و جریان نقدینگی به وجود آمده از فعالیت های تامین مالیِ واحد اقتصادی. با توجه به حوزه‌ی فعالیت سازمان و یا پروژه ای که قصد فعالیت در آن را دارید، می‌توانید به این سه روش اقدام به تحلیل صورت جریان وجوه نقد نمایید.

نتیجه‌گیری: حیات هر کسب و کاری به گردش وجوه نقد در آن بستگی دارد! از صورت جریان وجوه نقد و همچنین پیش‌بینی جریانات نقدی می توان استفاده نمود تا موضع شرکت در قبال پول نقد مشخص گردد اما درک اینکه پول‌ها از کجا می‌آید و پول‌ها کجا مصرف می‌شوند، می‌تواند شما را در انجام تعهدات مالی یاری کند.

✔️ اگر قصد یادگیری حسابداری از پایه تا پیشرفته را دارید با انتخاب آموزش صفر تا صد حسابداری ویژه بازار کار تمام تکنیک‌ها و مهارت‌های کلیدی که لازم است برای ورود به این حرفه بیاموزید را بصورت یکجا در اختیار شما قرار خواهیم داد.

.n>