مرکز هزینه و مرکز درآمد چیست؟

یکی از مهم‌ترین سرفصلهایی که امروزه در کدینگ حسابداری صنعتی و پیمانکاری پیاده می‌شود، مرکز هزینه و مرکز درآمد است که در واقع دو اصل مهم مالی برای کنترل هزینه ها در یک بنگاه اقتصادی به‌شمار می‌آید. امروزه بسیاری از دانشجویان و کسانی که قصد ورود به بازار کار حسابداری را دارند، در این تعاریف به مشکل برخورد می‌کنند و باید گفت که این مقاله برای تمامی علاقمندان به رشته حسابداری و کسانی که به تازگی می‌خواهند وارد این رشته مالی شوند می‌تواند مفید واقع شود.

شما می‌توانید با شناخت تفاوت‌ها و شناخت بیشتر این دو مرکز در یک واحد حسابداری به‌سادگی گزارش‌گیری انجام دهید و همچنین می‌توانید تصمیم‌گیری های درست‌تری از لحاظ مالی را اتخاذ کنید. پیش از این که بخواهیم به معرفی مرکز هزینه و مرکز درآمد بپردازیم، لازم است که بیشتر با تعریف هزینه و درآمد آشنا شویم.

• تعریف درآمد در حسابداری چیست؟

در واقع درآمد به پولی گفته می‌شود که یک فرد حقیقی یا یک شرکت در بازه‌ای مشخص از محل ارائه خدمات یا فروش کالا به دست می‌آورد. ممکن است در این خصوص سرمایه‌گذاری شده باشد یا خیر. این درآمد شامل کل هزینه خرید، سود و سایر مسائلی است که در حسابداری با آن سر و کار داریم. درآمد مقدار پولی است که تولیدکنندگان با فروش محصولات یا خدمات خود به دست می‌‌آورند.

هنگامی که یک موسسه، خدماتی برای دیگران انجام دهد و یا کالایی به آنان تحویل دهد، در ازای آن مبلغی از ایشان دریافت می‌‌نماید، یا معادل آن مبلغ از ایشان طلب‌کار می‌‌شود، و یا از ایشان سند (چک، سفته و …) دریافت می‌‌کند. تمام این موارد موجب افزایش دارایی شرکت می‌‌گردد و چنین افزایش در دارایی، درآمد خوانده می‌‌شود.

البته هر گونه افزایش در صندوق موسسه درآمد محسوب نمی‌گردد، به عنوان مثال : دریافت وام نقدی از یک بانک کسب درآمد نیست، زیرا معادل دریافت این مبلغ شرکت به بانک بدهکار می‌‌گردد و در ترازنامه دارایی و بدهی افزایش می‌یابد. وصول مطالبات از بدهکاران درآمد محسوب نمی‌گردد؛ زیرا در اثر این موضوع نوعی از دارایی (حساب بدهکاران) به نوع دیگری از دارایی (حساب صندوق) تغییر شکل می‌یابد. به زبان دیگر، لازمه تحصیل درآمد افزایش سرمایه می‌‌باشد.

• تعریف هزینه در حسابداری چیست؟

از سوی دیگر هزینه به عنوان مخارجی شناخته می‌شود که در یک کسب و کار انجام خواهد شد. میزان هزینه در یک سال مالی مشخص می‌شود و حسابدار باید بتواند در این خصوص گزارش‌گیری انجام دهد. با توجه به این که شرکت ها به دنبال آن هستند که سود خود را بیشتر کنند، واحد حسابداری همواره باید در تلاش باشد تا میزان هزینه‌ها نسبت به میزان درآمد‌ها بسیار کمتر باشد. در واقع هزینه به مبالغی گفته می‌‌شود که برای کسب درآمد به خرج گرفته می‌‌شود.

اما اگر موسسه‌ای فعالیتش در جهت ارائه خدمات به موسسات و یا اشخاص دیگر است، خرج‌هایی که در راه ارائه خدمات متحمل می‌‌شود را مرکز هزینه می‌‌گویند و اگر موسسه‌ای به کار خرید و فروش کالا اشتغال داشته باشد به منظور تحقق این هدف پرداخت‌هایی انجام می‌‌دهد که این موارد برای این شرکت هزینه می‌‌باشد. اقلامی از قبیل بهای آب مصرفی، اجاره ساختمان، بهای برق مصرفی، هزینه تلفن و استهلاک ساختمان از جمله این هزینه‌ها می‌‌باشند.

ولی همان‌گونه که درآمدها موجب افزایش در حساب‌های « صندوق، بانک و سرمایه » می‌‌شوند، هزینه‌ها موجب کاهش در این حساب‌ها می‌‌گردند، البته در مورد حساب سرمایه همان‌گونه که درآمد یک عامل مثبت و افزایش دهنده آن به حساب می‌‌آید، هزینه یک عامل منفی و کاهش دهنده آن است. باید به این نکته توجه داشت که هرگونه کاهشی در حساب وجوه نقد به منزله هزینه نیست، مثلا پرداخت بدهی‌ها، خرید دارایی، در حالی‌که هیچ‌کدام هزینه محسوب نمی‌شوند.

• مرکز هزینه در حسابداری چیست؟

هزینه‌ها در علم حسابداری به چندین بخش تقسیم‌بندی می‌شوند که شامل هزینه‌های مربوط به واحدهای توزیع و فروش، اداری و عمومی، مالی، فرسودگی اموال و استهلاک آنها، حقوق و دستمزد می‌باشد. در واقع باید گفت که هزینه‌های دیگر در روند کسب و کار نیز دیده می‌شود ولی تنها دسته‌بندی های موجود در حسابداری به موارد زیر خلاصه می‌گردد.

مرکز هزینه در واقع به مراکزی گفته می‌شود که یک بنگاه اقتصادی ایجاد می‌کند تا در آن تولید کالا انجام شود، خرید و فروش صورت پذیرد و یا خدماتی را شرکت بتواند ارائه دهد. در واقع هزینه‌هایی که باعث می‌شوند در نهایت این واحد بتواند هزینه‌های هر بخش را به‌درستی آنالیز کند را مرکز هزینه می‌گویند.

از این روی در علم حسابداری، مرکز هزینه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و تمامی تصمیم‌گیری‌ های مالی که در خصوص آن باید انجام شود نیاز به دقت بسیار زیادی دارد. به تمامی کسانی که به عنوان یک حسابدار می‌خواهند وارد بازار کار شوند توصیه می‌گردد که حتما در خصوص این موضوع اطلاعات لازم را داشته باشند و سپس وارد بازار کار شوند. در نهایت باید گفت که دستمزدها و سربارهایی که مربوط به هزینه است نیز باید در مرکز هزینه تجمیع و محاسبه گردند.

• کاربرد مراکز هزینه در حسابداری چیست؟

عمدتاً مراکز هزینه برای شرکت‌های تولیدی و حسابداری پیمانکاری است. زمانی که یک شرکت تولیدی دارای خط تولید ( مثلا خط تولید ۱، ۲، ۳ و …) می‌باشد، هر کدام از خطوط تولید می‌توانند به عنوان مرکز هزینه معرفی شوند و زمانی که حسابدار بطور مثال هزینه آب را وارد می‌کند و این هزینه مربوط به مرکز هزینه خط تولید ۱ است یا ایاب و ذهاب مربوط به مرکز هزینه خط تولید ۲ می‌باشد، یا هزینه آبدارخانه مربوط به مرکز هزینه خط تولید ۳ ، دلیل تفکیک هزینه‌ها این است که مدیر مربوطه سیاست گذاری کند و افزایش هزینه‌ها را در قسمت های مختلف شرکت مشاهده نماید.

وقتی مراکز هزینه‌ی مختلفی تعریف می‌کنیم و همگی متعلق به شرکت است، هزینه‌های اداری و عمومی هم می‌تواند به عنوان مراکز هزینه معرفی شود که معلوم شود در هر مرکز هزینه به چه میزان هزینه انجام شده است. به این شکل است که در مورد افزایش یا کاهش هزینه‌ها تصمیم‌گیری می‌شود. اما بطور کلی مراکز هزینه بیشتر برای شرکت‌های تولیدی استفاده می شود تا برای شرکت های پیمانکاری.

• مثال برای مرکز هزینه و مرکز درآمد

یک شرکت پیمانکاری چندین پروژه دارد با نام‌های پروژه اراک، ساوه، بندرعباس و … این شرکت باید مطلع باشد که هزینه‌ها بابت چه بخش‌هایی است، تمامی هزینه‌ها در سیستم حسابداری ثبت می‌شود و باید مشخص باشد مثلا هزینه آب در هر پروژه به چه میزان می‌باشد. چون اگر مشخص نباشد و تمامی هزینه‌ها در یک بخش جمع شود، بدون دلیل تمامی هزینه ها را در یک بخش بالا برده است و امکان گزارش‌گیری هزینه های هر بخش به تفکیک کار دشواری خواهد بود.

دلیل این که مراکز هزینه در شرکت‌های بازرگانی کاربرد چندانی ندارد، این است که درشرکت های بازرگانی مشخص است که تمامی هزینه‌ها در یک واحد جمع هستند و برای نمونه قسمت مدیریت و اداری، فروش و تدارکات و مالی همگی در یک جا متمرکز هستند و یک مدیر در همان شرکت بازرگانی وجود دارد که به صورت تفکیک هزینه هر واحد را آنالیز خواهد کرد و برای این که گزارش درستی تحویل شود، تمامی مراکز هزینه در آن واحد را باید مشخص کرد.

• اهمیت دسترسی به مرکز درآمد و مرکز هزینه

حسابدار تنها در صورتی می‌تواند به بهترین شکل اصل تطابق هزینه و درآمد را در یک واحد حسابداری پیاده سازی کند که بتواند به مراکز هزینه و درآمد دسترسی کامل داشته باشد. از این روی نباید از یاد برد که محاسبه های مربوطه دارای اهمیت بسیار زیادی می باشد. در واقع اصل تطابق به حسابدار یادآور می‌شود که مدیریت نیازمند آن است که از میزان هزینه‌های غیرضروری بکاهد و در کنار آن از روش‌هایی در کسب درآمد استفاده شود که میزان هزینه‌ها را بکاهد.

در نظر داشته باشید که محاسبه ها و گزارش‌گیری ها دارای اهمیت بسیار زیادی بوده و شما حتما باید آموزش‌های مربوطه را به طور کامل یاد بگیرید. یادگیری کار با بخش مراکز هزینه و درآمد در نرم افزارهای حسابداری نیز دارای اهمیت بسیار زیادی بوده و در صورتی که از نرم افزار استفاده می‌کنید از بخش پشتیبانی آن درخواست کنید تا این بخش را بطور کامل به شما آموزش دهند.

• مرکز درآمد در حسابداری چیست؟

از دیگر توضیحات بسیار مهمی که در خصوص حسابداری باید ارائه کرد، مرکز درآمد می‌باشد. در واقع این مرکز نشان‌دهنده آن است که یک واحد صنفی یا بنگاه اقتصادی از کدام روش‌ها می‌تواند درآمد کسب کند و با کدام روش‌ها می‌تواند هزینه‌های خود را کاهش دهد و در ازای آن درآمد بیشتری را کسب کند. بیشتر کارهای مرکز درآمد که مربوط به واحد حسابداری می‌شود را می‌توان مربوط به ارائه راهکارهای افزایش سود عنوان کرد و حسابداری صنعتی در مرکز درآمد و هزینه دارای اهمیت بسیار زیادی می‌باشد.

یک واحد صنعتی یا تجاری می‌تواند از روش‌های مختلفی کسب درآمد کند که تمامی این روش‌ها در مرکز درآمد باید به طور کامل مشخص شده و این بنگاه اقتصادی پس از مشخص شدن این موضوع می‌تواند کار خود را آغاز کند. با توجه به تمامی مسائل بیان شده باید در نظر داشته باشیم که انجام کارهای حسابداری مربوط به مرکز درآمد و هزینه در حسابداری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و حسابدار باید برای درک بهتر این مفاهیم دانش لازم و کافی را بخصوص در روش‌های هزینه یابی در حسابداری صنعتی داشته باشد.

• محاسبه‌های مالی مرکز درآمد و هزینه

هر بنگاه اقتصادی بر اساس گستردگی که دارد می‌تواند از روش‌های مختلفی به این منظور استفاده کند که از جمله مهم‌ترین آنها استفاده از نرم افزارهای حسابداری می‌باشد. در واقع این نرم افزارها به گونه ای توسعه داده شدند که بیشترین میزان بازده را برای افراد داشته و به سرعت به تحلیل داده‌های خام ارائه شده می‌پردازند. در این راه حسابدار نیز باید خلاقیت داشته باشد و گزارش گیری را با دقت بسیار زیادی انجام دهد تا در نهایت تصمیم‌گیری های مربوط به مراکز هزینه و درآمد در یک واحد حسابداری با دقت بسیار زیادی انجام شود.

با توجه به موضوعات بیان شده می‌توان گفت که آموزش حسابداری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می‌باشد و در این خصوص باید حتما با کسانی که دانش لازم و کافی در این خصوص را دارند در ارتباط باشید. ما در ادامه این مقاله به شما خواهیم گفت که چطور می‌توانید به عنوان یک حسابدار، به بهترین شکل و ساده ترین راه، محاسبه‌های مربوط به مرکز درآمد و هزینه را انجام دهید.

• تاثیر آموزش‌ بر محاسبه دقیق‌تر مرکز هزینه و مرکز درآمد

ما در این مقاله با شما همراه بودیم تا ضمن ارائه تعاریف مربوط به مرکز هزینه و مرکز درآمد، اطلاعاتی در خصوص بهترین شیوه محاسبه‌های مربوطه را در اختیار شما قرار دهیم. برای ورود به بازار کار لازم است که دوره آموزش حسابداری بازار کار را پشت سر بگذارید چون مدیران شرکت‌ها امروزه به دنبال افرادی هستند که حسابداری را به صورت کاملا عملی مناسب با بازار کار آموخته اند و این مسئله دارای اهمیت بسیار زیادی می‌باشد.

✔️ اگر قصد یادگیری حسابداری از پایه تا پیشرفته را دارید با انتخاب پکیج صفر تا صد حسابداری ویژه بازار کار تمام تکنیک‌ها و مهارت‌های کلیدی که لازم است برای ورود به این حرفه بیاموزید را بصورت یکجا در اختیار شما قرار خواهیم داد.

پکیج ۰ تا ۱۰۰ حسابداری بازار کار