واحدهای تجاری پیوسته برای تسهیل درآمد، متحمل هزینه می‌‌شوند و موفقیت آن‌ها از طریق مازاد درآمدها و ه
یکی از مهم ترین بخش های نظام حقوق و دستمزد در هر سازمان، موضوع پرداخت های پایان سال از جمله عیدی، سنوات و پاداش است. این پرداخت ها علاوه بر اینکه جنبه انگیزشی و رفاهی برای کارکنان دارند، از دیدگاه حسابداری نیز باید به طور دقیق و منظم ثبت شوند تا هم در صورت های مالی شرکت شفافیت وجود داشته باشد و هم در زمان رسیدگی های قانونی و مالیاتی مشکلی ایجاد نشود.
در سال ۱۴۰۴، با توجه به تغییرات نرخ ها و مصوبات جدید شورای عالی کار، اهمیت آشنایی با ثبت حسابداری عیدی و سنوات بیش از پیش نمایان شده است. حسابداران و مدیران مالی باید علاوه بر دانستن نحوه محاسبه، با فرمول محاسبه عیدی و سنوات و همچنین قواعد مرتبط با ذخیره سنوات آشنا باشند. چرا که اگر این محاسبات یا ثبت ها به درستی انجام نشود، سازمان با مشکلات قانونی، مالیاتی و حتی نارضایتی کارکنان مواجه خواهد شد.
در این مقاله به طور کامل به بررسی مفاهیم عیدی، سنوات و پاداش، روش های محاسبه، فرمول های قانونی و نحوه ثبت حسابداری آن ها خواهیم پرداخت.
در نگاه اول، عیدی، سنوات و پاداش تنها پرداخت هایی هستند که سازمان به کارکنان خود ارائه می دهد. اما در حسابداری، این اقلام در قالب هزینه های پرسنلی شناسایی شده و باید در دفاتر مالی ثبت شوند.
یکی از مفاهیم مهم در حسابداری عیدی است. مبلغی است که کارفرما موظف است در پایان هر سال به کارکنان خود پرداخت کند. میزان عیدی بر اساس قانون کار مشخص می شود و معمولاً معادل دو برابر حقوق پایه ماهانه (با سقف و کف معین) است.
سنوت از دیگر مفاهیم در حسابداری می باشد. سنوات به عنوان پاداش پایان خدمت یا ذخیره سنوات نیز شناخته می شود. این مبلغ بابت هر سال خدمت کارمند محاسبه می شود و در زمان خاتمه همکاری یا بازنشستگی پرداخت می گردد.
پاداش یکی دیگر از مفاهیم مهم در حسابداری است. برخلاف عیدی و سنوات که الزامی هستند، پاداش می تواند بر اساس سیاست های داخلی شرکت و میزان عملکرد کارکنان پرداخت شود.
در حسابداری، این سه مورد به عنوان هزینه شناسایی شده و در طرف بدهکار ثبت می شوند و در مقابل، حساب «بانک» یا «حقوق پرداختنی» در طرف بستانکار قرار می گیرد.
این مطلب را نیز بخوانید: حسابداری شرکتی چیست؟
برای اینکه ثبت حسابداری به درستی انجام شود، ابتدا باید محاسبه ی دقیق این پرداخت ها صورت گیرد. در این بخش به بررسی فرمول محاسبه عیدی و سنوات و همچنین پاداش می پردازیم.
بر اساس مصوبه شورای عالی کار، عیدی سالانه معادل دو برابر حقوق پایه ماهانه است، با این شرط که از سه برابر حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار بیشتر نباشد.
به عنوان مثال، اگر حقوق پایه کارگری ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد، عیدی او بر اساس فرمول برابر با ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال خواهد بود. اما اگر حقوق پایه او ۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد، طبق قانون نمی تواند بیش از سقف یعنی ۳۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال دریافت کند.
یادگیری نحوه ثبت عیدی، سنوات و پاداش از طریق آموزش حسابداری به شما کمک می‌کند تا دفاتر مالی شرکت را مطابق با استانداردهای قانونی ثبت کنید.
سنوات یا پاداش پایان خدمت، بر اساس تعداد سال هایی که کارمند در سازمان مشغول بوده محاسبه می شود. طبق قانون کار، برای هر سال خدمت، معادل یک ماه آخرین حقوق پایه به عنوان سنوات در نظر گرفته می شود.
سنوات=تعدادسال های خدمت×آخرین حقوق پایه ماهانه سنوات = تعداد سال های خدمت × آخرین حقوق پایه ماهانه سنوات=تعدادسال های خدمت×آخرین حقوق پایه ماهانه
به عنوان مثال، اگر فردی ۱۰ سال در شرکتی با حقوق پایه ۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال کار کرده باشد، میزان سنوات او برابر است با:
۱۰×۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰=۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ریال۱۰ × ۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال۱۰×۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰=۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ریال
این مبلغ معمولاً در زمان بازنشستگی یا خاتمه قرارداد به فرد پرداخت می شود. برخی شرکت ها نیز به صورت سالانه ذخیره سنوات را در حساب ها ثبت می کنند تا در آینده دچار بحران نقدینگی نشوند.
پاداش برخلاف عیدی و سنوات، یک الزام قانونی مشخص ندارد و معمولاً بر اساس سیاست های داخلی شرکت و ارزیابی عملکرد کارکنان پرداخت می شود. برخی شرکت ها پاداش را به صورت مبلغ ثابت برای همه کارکنان تعیین می کنند، در حالی که برخی دیگر آن را بر اساس معیارهایی مانند سطح شغلی، عملکرد، یا میزان سود شرکت محاسبه می نمایند.
به عنوان مثال، ممکن است شرکتی تصمیم بگیرد معادل یک ماه حقوق پایه را به عنوان پاداش سالانه برای همه کارکنان پرداخت کند. یا در برخی سازمان ها، پاداش به صورت درصدی از سود خالص سالانه شرکت بین کارکنان توزیع می شود.
زمانی که محاسبه عیدی، سنوات و پاداش انجام شد، نوبت به ثبت آن ها در دفاتر حسابداری می رسد. این ثبت ها اهمیت بسیار زیادی دارند، زیرا در صورت های مالی شرکت منعکس شده و هم در گزارش های مالیاتی و هم در رسیدگی های بیمه ای بررسی می شوند. ثبت درست این اقلام باعث شفافیت مالی و جلوگیری از بروز مشکلات قانونی خواهد شد.
در این بخش به طور کامل روش ثبت حسابداری عیدی و سنوات و پاداش را بررسی می کنیم و برای هر کدام مثال سند حسابداری ارائه می دهیم.
عیدی یکی از اقلام قطعی و الزامی است که باید در پایان هر سال به کارکنان پرداخت شود. در حسابداری، عیدی در سرفصل هزینه های پرسنلی شناسایی می شود.
ثبت نمونه عیدی:
| شرح عملیات | بدهکار | بستانکار |
| هزینه عیدی کارکنان | ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | |
| بانک / حقوق پرداختنی | ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
در این ثبت، هزینه عیدی در طرف بدهکار شناسایی شده و در مقابل، اگر بلافاصله پرداخت شود به بانک و اگر تعهد باشد، به حساب «حقوق پرداختنی» بستانکار می شود.
سنوات برخلاف عیدی معمولاً در پایان خدمت پرداخت می شود، اما شرکت ها برای اینکه در آینده با مشکل نقدینگی مواجه نشوند، سالانه مبلغی را به عنوان ذخیره سنوات در دفاتر شناسایی می کنند.
ثبت نمونه سنوات:
| شرح عملیات | بدهکار | بستانکار |
| هزینه سنوات کارکنان | ۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | |
| ذخیره سنوات (بستانکار) | ۱,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
در این حالت، حساب ذخیره سنوات در طرف بستانکار قرار می گیرد و نشان دهنده تعهد شرکت به پرداخت سنوات در آینده است. زمانی که سنوات به کارکنان پرداخت شود، حساب ذخیره سنوات بدهکار و بانک بستانکار می شود.
پاداش کارکنان برخلاف عیدی و سنوات الزام قانونی مشخصی ندارد و بر اساس سیاست های داخلی سازمان پرداخت می شود. اما در حسابداری، مشابه سایر هزینه های پرسنلی ثبت می گردد.
ثبت نمونه پاداش:
| شرح عملیات | بدهکار | بستانکار |
| هزینه پاداش کارکنان | ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | |
| بانک / حقوق پرداختنی | ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
این ثبت نشان می دهد که پاداش به عنوان هزینه پرسنلی در دفاتر شناسایی شده و معادل آن تعهد یا پرداخت در حساب مقابل درج گردیده است.
یکی از موضوعات بسیار مهم در زمان پرداخت عیدی، سنوات و پاداش، بحث مالیات و بیمه است. بسیاری از کارکنان تصور می کنند این پرداخت ها معاف از کسورات قانونی هستند، اما در واقعیت، قوانین مالیاتی و بیمه ای به طور شفاف این موارد را شامل می دانند.
حسابداران باید دقت کنند که در زمان ثبت حسابداری عیدی و سنوات، کسورات مربوط به مالیات و بیمه نیز لحاظ شود تا بعدها در زمان رسیدگی سازمان امور مالیاتی یا تأمین اجتماعی، شرکت با مشکل مواجه نشود.
بر اساس آخرین مصوبات سازمان امور مالیاتی و مطابق با ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم، عیدی کارکنان نیز مانند سایر مزایای نقدی مشمول مالیات است. سقف معافیت مالیاتی سال ۱۴۰۴ برای حقوق و دستمزد مشخص شده و تا این سقف، عیدی نیز معاف خواهد بود.
به عنوان نمونه:
اما در صورتی که عیدی بیش از سقف تعیین شده باشد، مازاد آن مشمول مالیات پلکانی خواهد شد. بنابراین، هنگام فرمول محاسبه عیدی و سنوات باید این موضوع نیز در نظر گرفته شود.
از نظر سازمان تأمین اجتماعی، هر مبلغی که به عنوان مزایای مستمر به کارکنان پرداخت شود، مشمول بیمه خواهد بود. در این میان:
چه در پایان خدمت و چه به صورت سالانه پرداخت گردد، جزو مزایای مستمر محسوب می شود و مشمول حق بیمه است. در واقع، شرکت باید هم سهم کارفرما (۲۳٪) و هم سهم کارگر (۷٪) را بر اساس مبلغ سنوات محاسبه و پرداخت کند.
اگر پاداش به صورت منظم و مستمر (مثلاً هر سال یا هر فصل) پرداخت شود، مشمول بیمه است. اما اگر پاداش موردی و غیرمستمر باشد (مثل پاداش خاص برای پروژه ای ویژه)، مشمول بیمه نخواهد بود.
بنابراین، هنگام ثبت حسابداری باید مشخص شود که پاداش مستمر است یا غیرمستمر تا محاسبات بیمه به درستی انجام گیرد.
با وجود اینکه عیدی، سنوات و پاداش مشمول مالیات هستند، برخی معافیت ها نیز در قوانین مالیاتی پیش بینی شده است. برخی اوقات افراد می توانند از این معافیت های مالیاتی بهره مند شوند. مهم ترین و رایج ترین نمونه از این معافیت ها عبارتند از:
بنابراین، حسابداران باید هنگام ثبت حسابداری، این معافیت ها را در نظر بگیرند تا از پرداخت مالیات اضافی جلوگیری شود.
با وجود اینکه اصول ثبت حسابداری عیدی و سنوات نسبتاً روشن است، در عمل برخی خطاهای رایج از سوی حسابداران یا کارفرمایان رخ می دهد که می تواند منجر به مشکلات قانونی و مالی شود. آشنایی با این خطاها کمک می کند از تکرار آن ها جلوگیری گردد.
نکات مهم
برخی شرکت ها سنوات را فقط در زمان پرداخت ثبت می کنند و سالانه ذخیره نمی گیرند. این کار باعث می شود هزینه ها به طور غیرواقعی در صورت های مالی کمتر نشان داده شوند.
بعضی حسابداران در محاسبه سقف قانونی عیدی دقت نمی کنند و بیش از حد مجاز پرداخت یا ثبت می کنند.
بسیاری از شرکت ها تصور می کنند همه پاداش ها معاف از بیمه هستند، در حالی که اگر پاداش ماهیت مستمر داشته باشد، مشمول بیمه است.
گاهی به جای ثبت در حساب «هزینه های پرسنلی»، این اقلام در حساب های متفرقه یا عمومی ثبت می شوند که باعث ابهام در گزارش های مالی می شود.
✔️ اگر قصد یادگیری حسابداری از پایه تا پیشرفته را دارید با انتخاب پکیج جامع آموزش صفر تا صد حسابداری ویژه بازار کار تمام تکنیک‌ها و مهارت‌های کلیدی که لازم است برای ورود به این حرفه بیاموزید را بصورت یکجا در اختیار شما قرار خواهیم داد. می توانید قبل از خرید و تهیه هر پکیج سری به آموزش حسابداری رایگان ما بزنید و از کیفیت ویدیوها و نحوه تدریس مطمئن شوید.
جمع بندی
موضوع ثبت حسابداری عیدی و سنوات و پاداش یکی از حساس ترین بخش های چرخه ی حقوق و دستمزد در هر سازمان است. این اقلام علاوه بر اینکه از منظر قانونی و الزامی اهمیت بالایی دارند، نقش مهمی در ایجاد انگیزه و افزایش بهره وری کارکنان نیز ایفا می کنند. برای حسابداران و مدیران مالی، درک صحیح از فرمول محاسبه عیدی و سنوات و توجه به مفهوم ذخیره سنوات یک ضرورت حرفه ای است؛ چرا که هرگونه خطا در این محاسبات یا ثبت ها، می تواند هم به ضرر کارکنان باشد و هم سازمان را در معرض جریمه های مالیاتی و بیمه ای قرار دهد.
در سال ۱۴۰۴ با توجه به تغییرات مصوبات شورای عالی کار، اهمیت ثبت درست این اقلام بیشتر از گذشته است. حسابداران باید علاوه بر رعایت اصول فنی و استانداردهای حسابداری، به قوانین مالیاتی و بیمه ای نیز دقت ویژه داشته باشند. در نهایت، پرداخت صحیح و به موقع عیدی، سنوات و پاداش نه تنها یک وظیفه قانونی است بلکه نوعی سرمایه گذاری در منابع انسانی محسوب می شود که منجر به افزایش وفاداری و رضایت کارکنان خواهد شد.
بله. عیدی کارکنان همانند حقوق و دستمزد، مشمول مالیات است. البته تا سقف معافیت سالانه تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی، عیدی از مالیات معاف خواهد بود و تنها مازاد بر آن به صورت پلکانی مشمول مالیات می شود.
طبق اصول حسابداری، شرکت ها موظف هستند هر سال مبلغی را به عنوان ذخیره سنوات در دفاتر خود شناسایی کنند تا در زمان پایان خدمت کارکنان دچار بحران نقدینگی نشوند. پرداخت سنوات معمولاً در پایان خدمت انجام می شود، اما ثبت ذخیره آن باید سالانه صورت گیرد.
پاداش اگر ماهیت مستمر داشته باشد (مثلاً سالانه یا فصلی پرداخت شود)، مشمول بیمه و مالیات خواهد بود. اما اگر پاداش غیرمستمر و موردی باشد (مثل پاداش پروژه یا مناسبتی خاص)، در بسیاری از موارد مشمول بیمه نیست ولی همچنان مشمول مالیات می شود.
یکی از بزرگ ترین خطاها، محاسبه نکردن سقف قانونی عیدی و نادیده گرفتن ذخیره سنوات است. همچنین، بعضی حسابداران پاداش را بدون در نظر گرفتن بیمه ثبت می کنند که در زمان رسیدگی تأمین اجتماعی منجر به جریمه های سنگین برای کارفرما خواهد شد.
بله. طبق الزامات شفافیت حقوق و دستمزد، عیدی، سنوات و پاداش باید به صورت جداگانه در فیش حقوقی کارکنان درج شوند تا هم برای کارکنان شفاف باشد و هم در گزارش های حسابداری و مالی به وضوح قابل پیگیری باشد.
واحدهای تجاری پیوسته برای تسهیل درآمد، متحمل هزینه می‌‌شوند و موفقیت آن‌ها از طریق مازاد درآمدها و ه
امروزه به دلیل اجباری شدن مکانیزه سازی کسب و کارها از سوی سازمان امور مالیاتی، نرم افزارهای حسابداری
درآمد حسابی است موقت و سود و زیانی با ماهیت بستانکار که در طول دوره مالی نباید این حساب در ردیف بدهک
