تجدید ارزیابی دارایی ها چیست؟

تجدید ارزیابی دارایی ها یکی از مهمترین مباحثی است که برای ارزیابی مجدد ارزش روز دارائیهای شرکتها (در صورت تشخیص مجمع صاحبان سهام) در صورتهای مالی نمایش داده می شود. چرا که تمام کسب و کارها از شرکت های کوچک و نوپا گرفته تا کارخانه های بزرگ، نیازمند یک متخصص ارزیابی دارایی می باشند. اما تجدید ارزیابی دارایی ها چیست و چه فایده ای دارد؟

یکی از مهم ترین اقدامات پروسه های حسابداری شرکت و کارخانه ها، شفاف سازی سرمایه برای سهامداران است. در واقع به این افراد باید توضیح داده شود که چگونه از این سرمایه ها نگهداری و یا آن ها را استفاده کنند. به این پروسه حسابداری، تجدید ارزیابی دارایی گفته می شود.

• تجدید ارزیابی چیست؟

به روز کردن ارزش دفتری تمام سرمایه های موجود اعم از دارایی های نقدی و غیر نقدی برای هر شرکت، کارخانه، تولیدی یا هر تجارت دیگری مهم است. چرا که سبب می شود صاحبان مشاغل یا سهامداران از ارزش ریالی دارائیهای خود به تاریخ تجدید ارزیابی با خبر شوند. آن ها از این طریق، می توانند راحت تر برای امور مالیاتی تجارت خود، تصمیم گیری نمایند.

به تمام بروزرسانی های دارایی که در سازمان ها انجام می گیرد تجدید ارزیابی می گویند. با توجه به اینکه، حسابداری یکی از مهمترین بخش های هر تجارتی است و از طرف دیگر تجدید ارزیابی دارایی، حساس ترین بخش امور مالیاتی شرکت ها محسوب می شود در دوره های آموزش حسابداری توجه ویژه ای به این مبحث می شود. 

کارآموزانی که در دوره های آموزش حسابداری موفق به یادگیری این مهارت شدند می توانند به سازمان ها و شرکت ها کمک کنند برای دارایی های نقدی و غیر نقدی خود تصمیمات خلاقانه تری بگیرند. همچنین این متخصصان کمک می کنند تمام دارایی های استهلاک پذیر و استهلاک ناپذیر سازمان ها و نهادها به روز شوند. لازم به ذکر است بدانید دارایی های استهلاک پذیر به دارایی هایی گفته می شود که احتمال خرابی دارند مثل خانه، ماشین، کشتی و … و دارایی های استهلاک ناپذیر، خراب نمی شوند مثل زمین.

از آنجایی که تمام شرکت ها از همان ابتدای تاسیس، لیست تمام اموال و دارایی ها خود را در صورت های مالی ثبت می کنند بروز رسانی این دارایی ها که اغلب، استهلاک پذیر هستند مهم می باشد. تجدید ارزیابی دارایی سبب می شود میزان افت و خیز سرمایه شرکت ها ثبت و سود و زیان آن ها مشخص شود.

• استاندارد حسابداری برای تجدید ارزیابی

استاندارد حسابداری شماره ۱۱ (دارایی های ثابت مشهود) بند ۳۳ عنوان می دارد، دوره تجدید ارزیابی دارایی های ثابت مشهود، وابسته به تغییرات ارزش منصفانه دارایی هاست (۳ الی ۵ سال) و دوره تجدید ارزیابی سرمایه گذاری ها، یک ساله است.

بند ۴۲ همین استاندارد بیان می دارد که مازاد تجدید ارزیابی دارایی ها به عنوان درآمد تحقق نیافته شناسایی می شود و افزایش سرمایه از آن محل مجاز نیست مگر در مواردی که به موجب قانون تجویز شده باشد. این همان بخشی است که دولت در بودجه خود پذیرفته و درآمد حاصل از افزایش ارزش دارایی ها را معاف از مالیات کرده است.

در بند ۷۸ قانون بودجه سال ۱۳۹۰ به شرکت ها اختیار داده شده که دارایی های خود را تجدید ارزیابی کنند به این شرط که مازاد حتماً به سرمایه منتقل شود. لذا از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ بنگاه های عظیمی از جمله بانک ها با ارزیابی املاک و سرقفلی، سرمایه خود را از مبلغ ۱۰۰ یا ۲۰۰ میلیارد به چند هزار میلیارد ریال افزایش دادند.

از آن پس، تبصره یک ماده ۱۴۹ قانون مالیات های مستقیم (اصلاحی ۳۱ تیر ۱۳۹۴) با این مضمون که شرکت ها می توانند طبق استانداردهای حسابداری، دارایی خود را تجدید ارزیابی کنند و از معافیت مالیاتی بهره مند شوند، تصویب شد که در واقع یعنی حق انتقال به سهام را ندارند. بنابر این تا پایان سال ۱۳۹۴، باید مازاد تجدید ارزیابی به سرمایه منتقل شود تا شرکت مشمول معافیت مالیاتی شود ولی از ابتدای سال ۱۳۹۵ به بعد شرکت نباید مازاد تجدید ارزیابی را به سرمایه منتقل کند تا از معافیت مالیاتی بهره مند شود.

• تجدید ارزیابی دارایی چه اهمیتی دارد؟

اهمیت گزارش های مالی خصوصاً تجدید ارزیابی دارایی ها برای آن دسته از کشورهایی که دائما با تحریم و تورم دست و پنجه نرم میکنند حائز اهمیت می باشد. از آنجایی که کشور ما هم جزء این نوع کشورها محسوب می شود بروز کردن دارایی سازمان ها قابل توجه است. چرا که این بروزرسانی دارایی ثابت می کند میزان سرمایه و دارایی که در ابتدای تاسیس شرکت و مجموعه بکار رفته به اندازه زمان فعلی نیست و دچار افت و خیزهای زیاد شده است.

به همین دلیل تمام مجموعه های تجاری در تمام مدت فعالیت خود و در زمان تحریم و تورم باید اطلاعات دقیقی نسبت به دارایی و سرمایه های خود داشته باشند. در این صورت می توانند سرمایه گذاری های موفق و سودآوری انجام دهند. برای اینکه چرخه تولید کشور ما قطع یا نابود نشود هر ۵ سال درمیان، تجدید ارزیابی دارایی ها انجام می گیرد.

از دیگر دلایل اهمیت این ارزیابی، حذف مالیات است. به این صورت که اگر شرکت ها بر اساس قوانین افزایش سرمایه، تجدید ارزیابی انجام دهند از پرداخت مالیات معاف می شوند. اولین اقدام برای معاف یا تخفیف مالیات ارائه دقیق و شفاف صورت های مالی از سوی شرکت ها و سازمان ها است. با این کار، مقدار کاهش یا سرمایه شرکت آنها مشخص و میزان معافیت از مالیات تعیین می شود.

ولی شرکت هایی که اقدام به افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی می کنند، موظف به پرداخت %۲۵ از افزایش رخ داده در قیمت دارایی ها تحت عنوان مالیات به سازمان امور مالیاتی هستند. از سوی دیگر تا زمانی که دارایی های مزبور جزو املاک شرکت باشند، هر ۵ سال باید مورد تجدید ارزیابی قرار می گیرند تا زمانی که دارایی ها را به فروش برسانند. معافیت مالیاتی تجدید ارزیابی، مشمول کسانی خواهد شد در طی سال مالی بعد اقدام به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی می کنند؛ چون طبق این افزایش سرمایه در واقع نقدینگی وارد شرکت نمی شود.

• ثبت تجدید ارزیابی در دفاتر شرکت:

پس از تأسیس شرکت کلیه دارایی جاری و غیر جاری آن باید ارزش گذاری شده و ارزش مشخص شده را باید در صورت های مالی ثبت کنید. با افزایش مبلغ ارزش دفتری یکی از دارایی های شرکت که نتیجه تجدید ارزیابی است دوباره در دفاتر به عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت شده و به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سرمایه نشان داده می شود.

منظوراز دارایی شرکت که قابل تجدید ارزیابی است، دارایی ثابت مشهود به علاوه سرمایه گذاری های بلند مدت شرکت است. ضمن آن که دارایی های مولد که به تولید درآمد منجر می شود را هم میتوان به سایر دارایی های شرکت افزود.

• تجدید ارزیابی چگونه انجام می شود:

برای تجدید ارزیابی می توان از دو روش تجدید ارزیابی مثبت یا منفی استفاده کرد: تجدید ارزیابی مثبت : به معنای این است که ارزش دارایی باید انعکاسی از افزایش ارزش باشد و نباید به صورت درآمد ثبت شود. در واقع سود ناشی از تجدید ارزیابی باید به یک حساب ارزش گذاری عودت شود که همه دارایی های شرکت تا زمانی که فروخته می شوند در همین حساب منظور شود.

تجدید ارزیابی منفی : زمانی اتفاق می افتد که ارزش دارایی های یک واحد اقتصادی به دلیل اختلالات موجود، کاهش پیدا کند. این ضرر را باید به صورت برابر با مازاد تجدید ارزیابی حذف کرد. اگر ضرر بیشتر از مازاد باشد باید تفاوت آن را در گزارش تحت عنوان ضرر ذکر کنید.

• مزایا و معایب تجدید ارزیابی:

یکی از خوبی های انجام تجدید ارزیابی، بهبود کیفیت اطلاعات ترازنامه شرکت ها است. به روزکردن استهلاک دارایی ها و افزایش شفافیت مالی از فواید دیگر تجدید ارزیابی است. اگر تجدید ارزیابی به صورت دقیق انجام نگرفته باشد نمیتوان به آن تکیه کرد و بر کیفیت تزارنامه نیز تأثیر منفی می گذارد.

یکی از معایب تجدید ارزیابی، تفسیر نادرست افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی در بازار سرمایه است. مطابق استانداردهای حسابداری افزایش سرمایه نباید از محل تجدید ارزیابی باشد مگر آنکه قانون اجازه این کار را به شما داده باشد. چون مازاد تجدید ارزیابی جزو درآمدهای تحقق نیافته است.

• تاثیر روانی تجدید ارزیابی دارائی ها
  

در سال های اخیر که افزایش سرمایه از طریق تجدید دارایی ها مشمول معافیت شده است این کار رونق بسیار گرفته و هر شرکتی که تصمیم به افزایش سرمایه می گیرد با استقبال سهامداران روبرو می شود چون رشد چند درصدی را نصیب سرمایه گذران می کند.

ناگفته نماند همان طورکه قبلاً گفته شد این مسئله بیشتر تأثیر روانی داشته چون با بزرگتر شدن دارایی های شرکت سهامداران انتظار دارند که قیمت سهام شان افزایش پیدا کند. چون با افزایش سرمایه، قیمت سهام با قیمت دفتری آن تفاوت فاحش پیدا می کند. اگر شرکت بتواند با انجام معاملات زیان انباشته را به صفر یا سود انباشته تبدیل کند قیمت سهام سهامداران رشد چشمگیری خواهد داشت.

در نهایت باید متذکر شویم که تجدید ارزیابی دارایی ها یک کار بسیار تخصصی است. از این روی حتما انجام این پروسه را به متخصصان حرفه ای و دارای صلاحیت بسپارید. همان طور که اشاره نمودیم شفافیت و دقیق بودن این ارزیابی می تواند بر میزان مالیات تاثیر بگذارد. با توجه به اینکه نتایج ارزیابی بسیار مهم است از یک متخصص ارزیابی دارایی مستقل و حرفه ای بهره بگیرید.

✔️ اگر قصد یادگیری حسابداری از پایه تا پیشرفته را دارید با انتخاب پکیج جامع آموزش صفر تا صد حسابداری ویژه بازار کار تمام تکنیک‌ها و مهارت‌های کلیدی که لازم است برای ورود به این حرفه بیاموزید را بصورت یکجا در اختیار شما قرار خواهیم داد.